«ΥΓΙΗ ΠΑΙΔΙΑ , ΥΓΙΗΣ ΠΛΑΝΗΤΗΣ» (WWF)
Θεματική: Περιβάλλον/ Ευ ζην Υποθεματική: Οικολογική Συνείδηση/Διατροφή
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Υγιή παιδιά, υγιής πλανήτης» αποτελεί μία πρόταση που στοχεύει στη σύνδεση των διατροφικών συνηθειών με τη προστασία του περιβάλλοντος. Μέσα από μία σειρά δραστηριοτήτων, οι μαθητές/τριες πληροφορούνται για τα είδη των τροφών και τις θρεπτικές τους αξίες βάσει της μεσογειακής διατροφής, συνδυάζοντας τα στοιχεία αυτά με τη βιωσιμότητα του περιβάλλοντος, μαθαίνοντας το οικολογικό αποτύπωμα που αφήνει η κάθε τροφή με τελικό στόχο να υιοθετήσουν διατροφικές συνήθειες υγιεινές και περιβαλλοντικά ορθές, οι οποίες θα συνδέονται με τη μεσογειακή διατροφή.
Βασικοί στόχοι του προγράμματος (που συνάδει παιδαγωγικά με το Πρόγραμμα Σπουδών και το ΔΕΠΠΣ) είναι η καλλιέργεια θετικών στάσεων, η κατάκτηση της γνώσης μέσω της αλληλεπίδρασης με το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον, ανάδειξη της προσωπικότητας κάθε παιδιού, η σύνδεση και η συνεργασία με την οικογένεια, η ποικιλία διδακτικών προσεγγίσεων, η χρήση διαφορετικών μεθόδων αναπαράστασης και η σύνδεση με γνωστικά αντικείμενα (Μελέτη Περιβάλλοντος, Γεωγραφία, Γλώσσα, Μαθηματικά, Φυσική, Εικαστικά, Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή, Φυσική Αγωγή) με στόχο την ολόπλευρη ανάπτυξη του παιδιού .
Το ταξίδι στον κόσμο της διατροφής ξεκινάει με τον τροχό της διατροφής της WWF αλλά και κινητικό παιχνίδι!Τα παιδιά κινούνται στο χώρο ανάλογα αν έχουν φάει πρωινό (γρήγορα) ή όχι (αργά). Συζητάμε για το την σημασία ενός καλού πρωινού που θα μας δώσει ενέργεια για να ξεκινήσουμε την ημέρα μας ζωηρά.
Ζωγραφίζουμε το αγαπημένο μας φαγητό και τα συζητάμε στην παρεούλα. Σαν πρώτη ανίχνευση των ιδεών των παιδιών συζητάμε για το τι γνωρίζουν για την υγιεινή διατροφή και το πόσο επιδρά το τι τρώμε και σε τι ποσότητα στο περιβάλλον γύρω μας .
Στην αρχή κάθε νέας δραστηριότητας - "ταξίδι" μοιράζουμε τα εισιτήρια...
Ακούμε το τραγούδι “Ένα ρομαντικό γεύμα” του Ανδρεάδη το χορεύουμε και σε κάθε παύση βρίσκουμε το αγαπημένο φαγητό ενός συμμαθητή μας
Ψηφίζουμε στην ολομέλεια το αγαπημένο φαγητό της τάξης και καταγράφουμε τις προτιμήσεις μας σε πίνακα διπλή όψης
(ΜΑΚΑΡΟΝΑΔΑ ο πρωταθλητής)
Κόψαμε εισιτήρια και ταξιδέψαμε σε μια χώρα αλλιώτικη, όπου μας είχε καλέσει ο βασιλιάς του παλατιού "Βρέχει το αγαπημένο μου φαγητό"
Διαβάσαμε το παραμύθι από το υλικό της WWF. και με αφορμή την παρακάτω ιστορία αναπαριστούμε το αγαπημένο μας πρωινό, μεσημεριανό και βραδινό.
Οι απαντήσεις των παιδιών καταγράφονται και στοιχειοθετούνται σε ομαδικό πίνακα από όπου βγάζουν το δημοφιλέστερο πρωινό, μεσημεριανό και βραδινό αντίστοιχα ...
Στη συνέχεια συζητάμε για τον βασιλιά του παραμυθιού , εστιάζοντας στην τροφική σπατάλη και προτείνοντας λύσεις (Τι μπορούμε να κάνουμε για να μην πετάμε φαγητό;Μαζί με το φαγητό ο Βασιλιάς έχασε χρήματα και ενέργεια.Τι θα μπορούσε να έχει κάνει διαφορετικά; Πως μπορούμε να αποθηκεύσουμε φαγητό και πώς θα επαναχρησιμοποιηθεί φαγητό από την προηγούμενη ημέρα;)
 |
| Συζήτηση για το βήμα 3 της αφίσας (Κατασπατάληση φαγητού) |
Μάθαμε για τη διατροφή και την κατασπατάληση φαγητού , τώρα ήρθε η ώρα να χωρίσουμε ξηρά από θάλασσα και να δούμε τις αγροτικές και τις θαλάσσιες εργασίες που φέρνουν τροφή στο τραπέζι μας!
Ακούμε το παραμύθι «Ο Ψαράς και η γυναίκα του » και
τραγουδάμε τον Γεωργό που πάει στον αγρό..
Ποιοι ήταν οι θεοί που προστάτευαν την Γεωργία και τους ψαράδες ; Συζήτηση για την θεά Δήμητρα και τον Ποσειδώνα και παιχνίδι κινητικό με ξηρά-θάλασσα
 |
| ΠΟΣΕΙΔΩΝΑΣ |
Έτσι εμπλουτίζουν και το λεξιλόγιο τους με νέες λέξεις όπως αγρότης , όργωμα-σπορά, ζύμωμα, τρίαινα , ψαράδικο κτλ.
Βλέπουμε σε κουκλοθέατρο τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Ποσειδώνας και η Δήμητρα από την υπεραλίευση , την μόλυνση του περιβάλλοντος και τα δυσανάλογα πολλά φυτοφάρμακα στα χωράφια και προβληματιζόμαστε; Τι πρέπει να κάνουν οι άνθρωποι για να μην θυμώνουν τους θεούς και να μην καταστρέφεται το περιβάλλον; Τα παιδιά προτείνουν λύσεις και υπόσχονται να σέβονται το περιβάλλον .
Τι φυτρώνει στα χωράφια της Δήμητρας; Τι κολυμπάει στη Θάλασσα και το τρώμε; Ταξινομούμε και ζωγραφίζουμε τα είδη διατροφής σε ανοιχτό φύλο εργασίας
Τα δημητριακά και το ρύζι είναι ο επόμενος σταθμός . Μαθαίνουμε για την ιστορία ενός κόκκου ρυζιού και το παράπονο που έχει από τους ανθρώπους:
Μοιράζουμε στα παιδιά από μία λωρίδα μαύρου γκοφρέ χαρτιού. Κάθε φορά που ακούν στην ιστορία κάτι που βρομίζει τη Γη, και κάνει τη θεά Δήμητρα να θυμώνει, ανεμίζουν τη λωρίδα του χαρτιού. Τι παράπονα έχει ο κόκκος του ρυζιού από τους ανθρώπους κι από εμάς; Τι παράπονα έχει η θεά Δήμητρα; Μετά και από τα προηγούμενα παιχνίδια τα παιδιά εντοπίζουν τα προβλήματα: ρύπανση εδάφους και νερού, καυσαέρια από τα εργοστάσια και τις μεταφορές, σκουπίδια από όλο τον κύκλο ζωής του προϊόντος. Σκεφτόμαστε τι μπορούμε να κάνουμε...
Συζητάμε για το πως και από που παίρνουμε τις τροφές , πως φτάνουν σε εμάς και καταλήγουμε ότι τις παίρνουμε από το χωράφι, το χώμα , τη θάλασσα και τα δέντρα. Προβληματιζόμαστε που καταλήγουν τα φάρμακα που ρίχνουμε στο ρύζι.
Γνωρίζουμε τα δημητριακά , παίζουμε παιχνίδια και συζητάμε για το ποια δημητριακά τρώμε σε καθημερινή βάση και τι καλό μας κάνουν διατροφικά. Κι εδώ δείχνουμε την προτίμηση μας στα δημητριακά ολικής άλεσης που μας κάνουν καλό ενώ παίζουμε
Βλέπουμε εκπαιδευτικά βίντεο όπως το "Δεν πετάω φαγητό " . Συζητάμε και αποτυπώνουμε εικαστικά :
Τι κάνουμε με το φαγητό που περισσεύει;
Οι απαντήσεις των παιδιών:
· Ταΐζουμε τα αδέσποτα σκυλάκια , γατιά κτλ.
· Αποθηκεύουμε σε τάπερ στο ψυγείο ότι δεν φάμε για αργότερα
· Δωρίζουμε φαγητό σε φτωχούς και ζητιάνους
· Το ξαναχρησιμοποιούμε πχ η σάλτσα που περίσσεψε μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στην επόμενη μακαρονάδα ή σε κάποια σούπα .
Βλέποντας και
στην υδρόγειο την πορεία του πακέτου ρυζιού
αλλά και τον ψαριών από τον τόπο παραγωγής τους στο πιάτο μας , τα
παιδιά συνειδητοποιούν ότι όσο πιο μακρυά από εμάς είναι ένα τρόφιμο τόσο
περισσότερη ενέργεια , χρόνος και χρήμα σπαταλάτε για να έρθει τελικά στο
πιάτο μας . Η σπατάλη αυτή συμβολίζεται με τον όρο "οικολογικό αποτύπωμα "
Μαθαίνουν για το οικολογικό αποτύπωμα υπολογίζοντας πόσο υπάρχει σε διάφορα τρόφιμα
Ακολουθώντας το ταξίδι του ρυζιού στην υδρόγειο συγκρίνουν αποστάσεις (ρύζι εισαγόμενο-ρύζι Αξιού) παρατηρώντας τα τροφοχιλιόμετρα που απαιτούνται μέχρι να φτάσει στο μίνι μάρκετ .Το ίδιο κάνουμε και για τα ψάρια (ελληνικές σαρδέλες - Ιταλικός Τόνος).
 |
| Ρύζι Αξιού και Ρύζι εισαγωγής |
 |
| Ελληνικές σαρδέλες και Ιταλικός τόνος |
Ποιο θα πρέπει να προτιμήσουμε για ένα καλύτερο περιβάλλον;
 |
| Προϊόντα και το οικολογικό τους αποτύπωμα όπως το έβαλαν τα παιδιά |
Μέσα από δραματοποίηση και παιχνίδια ρόλων, θα στηθεί η αλυσίδα «από την παραγωγή στην κατανάλωση», με την αναπαράσταση απόκτησης ψαριού σε συνθήκες ιδανικές με μικρό οικολογικό αποτύπωμα (ψάρεμα στο νησί και κατανάλωση την ίδια ημέρα) και σε συνθήκες αλίευσης και αγοράς εισαγόμενων προϊόντων σε μαζικό ρυθμό (ψάρια σε κονσέρβα ή κατεψυγμένα από Ιταλία, Αμερική κτλ) , με την υπογράμμιση της υπεύθυνης κατανάλωσης, βάσει του μεγέθους των ψαριών και της εποχής. Τα παιδιά επιχειρηματολογήσουν σαν υπεύθυνοι καταναλωτές προσπαθώντας να πείσουν τους γονείς τους να προσανατολιστούν σε οικολογικά βιώσιμες αγορές .
 |
| Στο νησί το ψάρι ψαρεύεται... |
 | ||||
| ....και φρέσκο καθαρίζεται και ψήνεται |  |
 |
| Έτσι εμείς τρώμε χωρίς να κάνουμε μεγάλο οικολογικό αποτύπωμα στον πλανήτη!Και είναι και υγιεινό! |
Η Πυραμίδα παιδικής διατροφής μας μαθαίνει τις ιδιαίτερες ανάγκες που έχουν διατροφικά τα παιδιά σε σχέση με τους ενήλικες ενώ η αντίστροφη πυραμίδα με το οικολογικό αποτύπωμα κάθε διατροφικής ομάδας μας προβληματίζει και μας ευαισθητοποιεί ως προς τα ποιά φαγητά κάνουν καλό και σε εμάς αλλά και στο περιβάλλον συνδυαστικά...
Έτσι συγκρίνουμε και συζητάμε για την παιδική μεσογειακή πυραμίδα και πυραμίδα οικολογικού αποτυπώματος των τροφών (ή αντίστροφη) καλλιεργώντας την κριτική μας σκέψη.Βλέπουμε ότι όσο ποιο μεγάλο το οικολογικό αποτύπωμα τόσο λιγότερο πρέπει να καταναλώνουμε ένα τρόφιμο για να προστατεύσουμε το περιβάλλον αλλά και για την δική μας σωστή διατροφή.
Συνδυαστικά, επανέρχεται το θέμα των λαχανικών, και συγκεκριμένα η κατανάλωση βάσει της εποχικότητας και της τοπικότητας τους και το χαμηλό οικολογικό αποτύπωμα που αυτά έχουν.
Μιλώντας για τα φρούτα και τα λαχανικά τονίζουμε την σημασία της καθημερινής κατανάλωσης αφού μας δίνουν βιταμίνες πολύτιμες για την διατροφή μας , παίζουμε παιχνίδι γευσιγνωσίας και τα ταξινομούμε (φρούτα-λαχανικά) σε ένα ιδιαίτερο «πικ-νικ στην τάξη μας»
 |
| Παιχνίδι "γευσιγνωσίας" |
 |
| Χρήση καρτών με διατροφικές πληροφορίες για κάθε φρούτο |
Διαβάζουμε το παραμύθι «Η κυρά Διατροφή πρώτη στη μαγειρική » και μαθαίνουμε για την παιδική μεσογειακή πυραμίδα αλλά και για την αντίστροφη πυραμίδα με το περιβαλλοντολογικό οικολογικό αποτύπωμα της κάθε τροφής στην πυραμίδα . Τα παιδιά εδώ εργάστηκαν ομαδοσυνεργατικά και για τα δύο κολάζ
 |
| Η Παιδική μεσογειακή και η αντίστροφη οικολογική πυραμίδα |
 |
| Αφού τις σύγκριναν της στολίσαμε μέσα και έξω από την τάξη |
Εστιάζουμε στο σπιτικό φαγητό αντί για το αγοραστό και στην επίδραση που έχουν οι πλαστικές συσκευασίες στο περιβάλλον.Μέσα από εκπαιδευτικά βίντεο συζητάμε για το ότι κάθε φρούτο έχει την εποχή του , κάνουμε μαθηματικά και κατασκευάζουμε το ανθρωπάκι της διατροφής με χάρτινα πιάτα και συμβουλές για υγιεινή διατροφή και διαβίωση.
Μουσικά μέσα στο πρόγραμμα ακούσαμε το τραγούδι του Μ.Φραγκούλη «Ο Μάγειρας» , «Το χοντρό μπιζέλι » αλλά και το «Πόσο λάθος διατροφή»
Διασκευάσαμε το τραγούδι του Λ.Κηλαηδόνη «Στα τραγούδια λέμε ναι » με στίχους σχετικούς με την διατροφή και μάθαμε να το χορεύουμε και να το τραγουδάμε
Κλείνοντας το ταξίδι της διατροφής συζητήσαμε για τις νέες μας γνώσεις (Τι είπαμε στην αρχή ;Τι νέο μάθαμε; ) και συζητήσαμε χρησιμοποιώντας και τις νέες λέξεις που βάλαμε στην βαλίτσα της τάξης μας καλλιεργώντας την κριτική μας σκέψη ,την γλώσσα μας , την επικοινωνία κτλ..Αναφερθήκαμε στις νέες γνώσεις που μάθαμε και σε όσα καταφέραμε σαν ομάδα, ενώ κάθε παιδί συμπλήρωσε και ατομικό φύλο αυτοαξιολόγησης για το πρόγραμμα (έλεγχος και ανατροφοδότηση) .
